بررسی و نقد دیدگاه سیدجمال‌الدین‌ اسدآبادی‌ و محمد عبده در سیر استعلایی بیداری اسلامی

نویسنده

  • بتول یوسفی دانشجوی دکتری علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده مقاله:

سیدجمال‌الدین‌ اسدآبادی‌ و محمد عبده از جملۀ پیشگامان و اندیشمندان بیداری اسلامی در جهان تسنن‌اند. هردو، با احساس «دردی مشترک» و با نگاه به وضع کشورهای اسلامی و عقب‌ماندگی و عقب‌نگهداشته‌شدن ممالکشان، درپی چاره افتادند و «اسلام» را چارة نهایی دانستند و به ارائة راهکارهایی پرداختند. سیدجمال به‌رغم این‌که‌ آرمان‌های‌ بزرگی، همچون‌ «وحدت»، در سر داشت و برای‌ تحقق‌ آن‌ها، بی‌صبرانه،‌ به‌ هر تلاشی‌ دست‌ می‌زد، کمتر به تناسب‌ این‌ روش‌ها و ایجاد پشتوانة مردمی توجه می‌کرد. چرا‌که کمتر در اندیشۀ‌ تأملات‌ نظری‌ درمورد‌ لوازم‌‌ و توابع آرای خویش‌ بود. عبده نیز، در عین اخلاص و توجه به فعالیت‌های فرهنگی، بر این نظر بود تا زمانی که مردم مصر ناآگاه‌اند، نمی‌توانند انگلیسی‌ها را از میهن خود برانند و بدین دلیل، اصلاح فکر دینی مصریان باید بر پیکار سیاسی با استعمار مقدم باشد، اما به این اصل توجه نمی‌کرد که برای ملت‌های مستعمره، رهایی از عقب‌ماندگی، بدون آزادی از اسارت استعمار، ناممکن است و استعمار و انحطاط مسلمانان در اغلب موارد هم‌افزایی دارند. حال، در دهة سوم انقلاب اسلامی، نقش سیدجمال و عبده کم‌رنگ شده است. بدین‌علت که بیداری اسلامی، با سیر استعلایی خود، وارد مرحلة نظام‌سازی و تمدن‌سازی شده است، اما اندیشه و عملکرد این دو مصلح، به‌رغم تأثیرگذاری در شروع این جریان در جهان تسنن، بن‌مایه‌هایی اساسی برای همراهی جریان در سیر تکاملی، ازجمله شناخت عمیق استعمار و ایمان به نقش مردم، ندارد. لذا مسئلۀ مهم، که در شرایط کنونی باید به آن توجه کرد، این‌که برای تثبیت و تداوم این ‏جریان کدام اندیشه و عملکرد کارآمد است. در این راستا، تحقیق پیش رو بر آن است که، با بررسی و نقدِ ‏منصفانۀ اندیشه و عملکرد سیدجمال و عبده، کارآمدی این دو اندیشه را در سیر استعلایی بیداری اسلامی بررسی کند.‏

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی و نقد دیدگاه سیدجمال الدین اسدآبادی و محمد عبده در سیر استعلایی بیداری اسلامی

سیدجمال الدین اسدآبادی و محمد عبده از جملۀ پیشگامان و اندیشمندان بیداری اسلامی در جهان تسنن اند. هردو، با احساس «دردی مشترک» و با نگاه به وضع کشورهای اسلامی و عقب ماندگی و عقب نگهداشته شدن ممالکشان، درپی چاره افتادند و «اسلام» را چارة نهایی دانستند و به ارائة راهکارهایی پرداختند. سیدجمال به رغم این که آرمان های بزرگی، همچون «وحدت»، در سر داشت و برای تحقق آن ها، بی صبرانه، به هر تلاشی دست می زد،...

متن کامل

Degenerate Four Wave Mixing in Photonic Crystal Fibers

In this study, Four Wave Mixing (FWM) characteristics in photonic crystal fibers are investigated. The effect of channel spacing, phase mismatching, and fiber length on FWM efficiency have been studied. The variation of idler frequency which obtained by this technique with pumping and signal wavelengths has been discussed. The effect of fiber dispersion has been taken into account; we obtain th...

متن کامل

جایگاه رواداری در تمدن‌سازی اسلامی از دیدگاه سید جمال‌الدین اسدآبادی

چکیده پژوهش حاضر با رویکردی بینارشته‌ای دیدگاه سید جمال‌الدین اسدآبادی در زمینه کارکردهای رواداری در تمدن‌سازی اسلامی را تبیین کرده است. اسدآبادی اندیشه احیاگری خود را بر پایه رواداری استوار کرده و نقش مهمی برای آن در تمدن‌سازی قائل است. از نظر او، مسائلی مانند باور به اسلام اصیل، روزآمدسازی اسلام متناسب با نیازها، گسترش مناسبات علمی با اندیشمندان دیگر، همگرایی و هم‌اندیشی مسلمانان و نخبگ...

متن کامل

بررسی تطبیقی جایگاه «عقل» در تفسیر قرآن از منظر امام موسی صدر و شیخ محمد عبده

پژوهش حاضر با روش توصیفی و مطالعات کتابخانه‌ای به مقایسة تطبیقی آرای امام موسی صدر و شیخ محمد عبده به ‌عنوان نمونه‌هایی از عقل شیعی و نومعتزلی پرداخته، جایگاه «عقل» را نزد آنان روشن کرده‌است و از طریق استناد به نمونه‌هایی از آیات قرآن، سعی در نشان دادن استدلال عقلی آن‌ها در تفسیر قرآن با تأکید بر مسائل اجتماعی دارد. پرسش اصلی تحقیق چنین مطرح می‌شود: موضع مشترک امام موسی صدر و شیخ محمد عبده دربا...

متن کامل

تأثیر اندیشه های محمد عبده در اشعار اجتماعی حافظ إبراهیم

حافظ ابراهیم «شاعر نیل» از شعرای مشهور مصر است. وی دراشعار اجتماعی خویش متأثر از شیخ محمدعبده بود. این تاثیرات در زمینه‌های سیاست، تربیت و تعلیم و دفاع از زن و حقوق وی خودنمایی می‌کند. در زمینه سیاست، وی همانند عبده، به نظریه اصلاح و اعتراض دور از افراط معتقد است و در اشعار خویش راه سازش با انگلیسی‌ها به خصوص لورد کرومر را در پیش می‌گیرد و اگر به آنها اعتراضی می‌کند همراه با نوعی چرب زبانی است....

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 2  شماره 2

صفحات  91- 112

تاریخ انتشار 2012-03-10

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023